Bodemschuw of bodemvrees kan een heel moeilijk probleem zijn voor zowel het paard als de eigenaar. Onder bodemschuwheid of bodemvrees versta ik in deze Blog; angst voor een (plotselinge) lichtstreep in de rijbak, een witte streep op de weg, een glimmende riooldeksel, een schaduw of iets gelijksoortig. Het kan een probleem zijn wat heel heftig aanwezig is en voor een ruiter die graag op zijn/haar paard rijdt heel frustrerend zijn.
De grote vraag is natuurlijk: Wat is de oorzaak van bodemschuwheid of bodemvrees?
Een vraag waar ik ook niet zomaar een antwoord op heb, maar ik kan wel enkele mogelijke oorzaken aankaarten.
Het is altijd belangrijk om erbij stil te staan of het een probleem is dat er het hele jaar door is, altijd in de binnenbak of altijd buiten. Of het overdag of avond is. Met of zonder zadel, met of zonder bit, met of zonder ruiter, links of rechtsom etc... en dat maakt het soms extra moeilijk. Mijn tip voor een paard met bodemvrees: houd een dagboekje bij. Schrijf op wanneer je paard schrikt, zie je een patroon? Of helemaal niet? Wanneer is het begonnen? Wordt het probleem erger? Hoe reageer je er zelf op? Dit lijstje met vragen is nog veel langer als ik bij een paard kom voor een consult, maar wel allemaal belangrijke informatie.
Wat ook een groot punt is om bij stil te staan, is de leeftijd van het paard. Een jong paard wat net de wereld aan het ontdekken is kan van een plotselinge lichtstreep in de binnenbak best even schrikken. Samen met de eigenaar de wereld ontdekken en vertrouwen op doen is heel belangrijk.
Dit vertrouwen geldt ook voor onzekere paarden. Is je paard een keer geschrokken van een schaduw in de bak en ben jij daardoor extra alert op alle schaduwplekken? Dan merkt je paard dit en bouwt spanning op. Zo onderhouden jullie misschien wel samen de angst en schrikreacties. Gelukkig is hier wat aan te doen en is er vast iemand die jou en je paard kan helpen om elkaar weer te vertrouwen en er op de juiste manier mee om te gaan. Zoek een instructeur/trice die jullie beide rust en vertrouwen geeft en jullie begeleid in het tempo dat bij jullie past.
Lichamelijk ongemak is ook een breed punt. Een paard wat verkeerd gevoerd wordt en daardoor snel spanning opbouwt kan eerder schrikken. Lichamelijk ongemak door een niet passend zadel, hoofdstel, bit of zere voeten, kan ook een onderliggende oorzaak zijn. Lichamelijke scheefheid kan zorgen voor meer spanning met het rijden op bijvoorbeeld de linker of rechter hand. Het is dus belangrijk dat je je paard lichamelijk van top tot teen helemaal goed laat nakijken, de voeding goed in balans is, de huisvesting en leefomgeving, en in je training (aan de hand of onder het zadel) streeft naar een recht gericht paard dat fysiek en mentaal in balans is.
Paarden zien in schemer en donker beter contouren en contrasten dan wij kunnen zien. Maar een paard heeft minder dieptezicht en kan daardoor moeite hebben met een plas water. Plotseling een donkere vlek op de bodem kan dus best heel eng zijn!
Overdag hebben zij een breder blikveld en zien in dat opzicht meer dan wij kunnen waarnemen. Een paard wat fysiek of mentaal al onder spanning staat, kan eerder schrikken van kleurverschil op de bodem. In een oude Blog van mij kun je wat meer teruglezen over het zicht van een paard, zodat je hier rekening mee kunt houden> https://www.caliberate.nl/2018/10/11/het-paardenoog/
We zijn al beland bij het stukje " oog" en dat is ook een belangrijk stuk in de zoektocht naar de oorzaak van bodeschuwheid of bodemvrees. We hadden het net al even over leeftijd. Een paard wat al behoorlijk op leeftijd is kan best last hebben van " staar". Elk mens en dier krijgt door leeftijd een verandering in dichtheid van de ooglens. Dit noemen we lenssclerose: staar door ouderdom. Hierdoor neemt het vermogen om verschil in contrast te zien af. Dat kan ervoor zorgen dat een paard anders gaat reageren op grotere verschillen, zoals een duidelijk witte streep op een zwart wegdek.
Staar kan ook veroorzaakt worden door andere factoren, zoals een trauma aan het oog, straling, medicatie of ontstekingen in het oog zoals bij maanblindheid.
Maanblindheid kan op verschillende plekken in het oog ontstaan. Als de ontsteking achter in het oog plaatsvindt, kan dit sluipend en onopgemerkt gaan. Het paard kan langzaam zijn/haar gezichtsvermogen kwijtraken en daardoor schrikreacties geven of juist schrikken door groot kleurverschil of contrast wat plots wordt waargenomen door het "goede" oog.
Paarden met maanblindheid kunnen gevoelig zijn voor licht en daardoor dus ook reageren op de plotseling lichtbundel in een donkere binnenbak. Er zijn nog meer oogaandoeningen die hiervoor kunnen zorgen. Ook paarden met headshaking kunnen lichtgevoelig zijn en soms bodemschuw lijken. Hier kun je meer over lezen in mijn Blog die ik voor HorseConnect geschreven heb> https://horseconnect.nl/photic-headshaking-bij-het-paard-de-rol-van-het-oog-bij-hoofdschudden-door-zonlicht/
Sommige paarden hebben een iriscyste (of meerdere) in één oog (of soms twee!). Boven en onder aan de rand van de pupil zien we druivenkorrels bij het paard. Er kan in een van de korrels een cyste ontstaan de behoorlijk groot kan worden. Een deel van het lichtinval en gezichtsveld kan hierdoor beperkt worden. Ook deze paarden kunnen bodemschuw zijn of vaak op één hand schrikken van een plotseling kleur of contrastverschil. Het paardenoog kan dus een belangrijk rol spelen bij bodemschuwheid.
Natuurgeneeskundig en holistisch gezien kan ook een disbalans in de schedelbeenderen, fascia of organen een oorzaak zijn.
Per paard kan er een andere oorzaak zijn, ook een oorzaak die ik niet in deze Blog beschreven heb. Dat maakt het moeilijk om een kant-en-klare oplossing te geven, want die is er (mijns inziens) niet. Mijn advies voor de eigenaar met een paard dat bodemschuw is: houd een dagboek bij. Zoek hulp van een dierenarts, therapeut en instructeur en ga samen opzoek naar de oorzaak en maak samen een geschikt plan van aanpak!
Heb jij een paard die bodemschuw is? Neem dan gerust contact met mij op: info@caliberate.nl